วันรพี พระบิดาแห่งกฎหมายไทย
วันรพี คือวันที่เราน้อมรำลึกถึงวันคล้ายวันสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ผู้วางรากฐานด้านนิติศาสตร์ให้ประเทศไทย มีกิจกรรมวางพวงมาลาเนื่องในวันรพี บริเวณหน้าสำนักงานศาลยุติธรรม และศาลต่างๆ ทั่วประเทศ
วันรพี (7 สิงหาคม ของทุกปี)
ประวัติพระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์
ชื่อเต็ม: พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์
ประสูติ: วันพุธ ขึ้น 11 ค่ำ ปีจอ ฉศก จุลศักราช 1236 ตรงกับวาระทางสุริยคติ 21 ตุลาคม พุทธศักราช 2417
บิดา: พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์
มารดา: เจ้าจอมมารดาตลับ
การศึกษา: พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ ทรงศึกษาต่อ ณ ประเทศอังกฤษ ทรงเลือกศึกษาวิชากฎหมายที่วิทยาลัยไครสต์เชิร์ช มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด (Christchurch College Oxford University)
งานราชการและพระกรณียกิจ: พระองค์เป็นสภานายกพิเศษจัดการตั้งศาลในมณฑลอยุธยา, เป็นองคมนตรี, เป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม, เป็นกรรมการตรวจตัดสินความฎีกาในคณะกรรมการ ศาลกรรมการฎีกา, เป็นเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ,
รับพระราชทาน: พระสุพรรณบัฏเป็น “กรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์”, “พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์คชนาม”
สิ้นพระชนม์: สิริพระชนมายุ 47 พรรษา
พระบิดาแห่งกฎหมายไทย
วันที่ 7 สิงหาคมของทุกปีนั้น ใช้ชื่อว่า วันรพี เนื่องจากวงการนักกฏหมายได้ถือเอาวันที่พระองค์เจ้ารพีฯ สิ้นพระชนม์ จึงจัดให้เป็นวันรำลึก
คุณงามความดีของท่าน ที่มีต่อวงการกฏหมายไทย จัดกิจกรรมที่อนุสาวรีย์พระรูปพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเริกฤทธิ์
ซึ่งตั้งอยู่หน้าสำนักงานศาลยุติธรรม โดยมีการจัดต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 โดยในทุกวันที่ 7 สิงหาคมของทุกปี จะมีการจัดกิจกรรม
ประกอบไปด้วย การทำพิธีสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ มีพิธีวางพวงมาลาถวายราชสักการะ เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ
สมัยก่อนฝรั่งมักชอบอ้างว่ากฏหมายบ้านเมืองเราล้าหลัง และเอาเปรียบชาวไทย สาเหตุหลัก ๆ มาจากผู้พิพากษาและเจ้าหน้าที่ศาลของไทยนั้น
ไม่พร้อมที่จะรับข้อกฏหมายใหม่ พระองค์เจ้ารพีฯ ทรงแก้ปัญหาเรื่องนี้ โดยให้ชาวต่างชาติมาเป็นผู้พิพากษา หลังจากนั้นผู้พิพากษาชาวไทย
เริ่มมีพลังใจ ไฟลุกพรึบ ๆ ต้องรีบศึกษาข้อกฏหมายใหม่ ๆ ทั้งของไทยและของต่างประเทศ ทำให้ศาลไทยมีความเชื่อถือมากขึ้น
นอกจากนั้นยังทรงปฏิรูปการศาลในด้านอื่น ๆ อย่างเช่น ทรงปรับปรุงเงินเดือนของผู้พิพากษา ให้เหมาะสมกับตำแหน่งหน้าที่การงาน
อีกทั้งยังมีการประกาศยกเลิก หรือแก้ไขพระราชบัญญาติ กฏเสนาบดีกว่า 60 ฉบับ เพื่อแก้ไขข้อผิดพลาด หรือแก้ไขบทลงโทษที่ล้าหลังอีกด้วย
