รัฐประหาร คืออะไร แตกต่างจากการปฏิวัติอย่างไร
วันนี้เมื่อ 8 ปีที่แล้ว 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 เกิดการ รัฐประหาร ขึ้น ผ่านมาเนิ่นนานขนาดนี้แล้วหรือนี่ ครบรอบ 8 ปี หลังจากเกิดเหตุการณ์ชุมนุมประท้วง
ตั้งแต่ปี 2556 ทำให้เกิดการยุบสภาพ สมัยนั้นเป็นรัฐบาลของคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร พอมาปี 2557 กองทัพบก นำโดย พล.อ ประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้ประกาศ
ผ่านสื่อในเวลา 16.30 น. คณะรักษาความสงบแห่งชาติ เป็นผู้ทำการ รัฐประหาร และเข้ารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี รวมถึงการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ด้วย
รัฐประหาร คืออะไร ?
ภาษาฝรั่งเศษเรียกว่า กุปเดตา coup d’état คือ การเปลี่ยนแปลงผู้ปกครองรัฐ หรือ รัฐบาล โดยใช้ความรุนแรง ใช้กำลัง และผิดกฏหมายโดยเฉียบพลัน
แต่จริง ๆ แล้วไม่จำเป็นต้องให้มีเหตุการณ์นองเลือดทุกครั้งไป โดยไม่ใช่การล้มล้างระบอบการปกครอง ยกตัวอย่างให้เห็นภาพง่าย ๆ คือ
รัฐบาล A มาจากการเลือกตั้งของประชาชน ทำงานผิดพลาด อยากให้รัฐบาล A พ้นจากอำนาจก่อนวาระ ดังนั้นจึงต้องบังคับให้ออกจากตำแหน่งไป
โดยจะทำการเลือกตั้งใหม่ภายในเวลาที่กำหนด หรือประกาศยกเลิกรัฐธรรมนูม ตามตัวอย่างนี้ถือได้ว่า เป็นการก่อ รัฐประหาร หากการกระทำแบบนี้
ไม่ประสบความสำเร็จ ผู้ก่อเหตุจะถูกดำเนินคดีในข้อหากบฏ แต่สาขาวิชาทางรัฐศาสตร์ ถือว่าการกระทำที่บีบให้รัฐบาลพ้นจากวาระก่อนกำหนดนั้น
ไม่ใช่วัฒนธรรมทางการเมืองรูปแบบประชาธิปไตย ก่อให้เกิดความเสื่อมทางการเมืองได้อีกด้วย ในส่วนของพจนานุกรมศัพท์ทางการทหารของออกซ์ฟอร์ด
บอกไว้ว่า เป็นการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลด้วยกำลัง ส่วนใหญ่เกิดจากกองทัพ ส่วนพจนานุกรมศัพท์ทางการเมืองของออกซ์ฟอร์ด บอกไว้ว่า เป็นการยุบรัฐบาล
แบบกระทันหัน ด้วยกำลังแบบผิดกฏหมาย โดยส่วนใหญ่มาจากกองทัพ การกระทำแบบนี้จะเป็นปัญหากับประชาชนบางส่วน หรือชนชั้นกลาง
ความแตกต่างของ ปฏิวัติ และ รัฐประหาร
ปฏิวัติ คืออะไร Revolution เปลี่ยนระบอบการปกครองใหม่หมด ยกเลิกของเดิม รื้อทิ้งโครงเดิม สำหรับในประเทศไทย การปฏิวัติทางการเมืองมีเพียงครั้งเดียวเท่านั้น
ในวันที่ 24 มิถุนายน 2475 “การปฏิวัติสยาม” เปลี่ยนจากระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ (Absolute Monachy) กลายเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์
เป็นประมุข (Constitutional Monarchy) ซึ่งต่างจาก รัฐประหาร ที่ยังคงใช้รัฐธรรมนูญฉบับเก่า หรือใช้ฉบับใหม่ เพื่อให้มีการเลือกตั้งในเวลาที่กำหนดเท่านั้น
ศาลฎีกาไทยตีความไว้แล้วว่า การกระทำนี้มิได้ขัดต่อกฎหมาย เพราะ กฎหมายคือคำสั่ง คำบัญชาของรัฏฐาธิปัตย์ คำว่า รัฏฐาธิปัตย์ในประเทศไทยยอมรับกันทั่วไปว่า
คณะผู้ไปยึดอำนาจนั้นเป็น รัฏฐาธิปัตย์ มาจากคำตัดสินพิพากษาศาลฎีกา 45/2496 และคำตัดสินพิพากษาฎีกา 1662/2505 เลยกลายเป็นบรรทัดฐาน ผู้ใดยึดอำนาจได้สำเร็จ
ย่อมเป็นรัฏฐาธิปัตย์ คือเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย หรืออำนาจสูงสุดในรัฐ ประหนึ่งว่าทำอะไรแล้วไม่มีวันผิด และการประกาศ การสั่งอะไรมา ประชาชนต้องทำตาม
รายชื่อการ รัฐประหาร ในประเทศไทย
ครั้งที่ 1
วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2476 พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ได้ประกาศพระราชกฤษฎีกาปิดสภาผู้แทนราษฎร พร้อมงดใช้รัฐธรรมนูญบางมาตรา
ครั้งที่ 2
วันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476 นำโดยพลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา ยึดอำนาจรัฐบาล พระยามโนปกรณ์นิติธาดา
ครั้งที่ 3
วันที่8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 นำโดย พล.ท.ผิน ชุณหะวัณ ยึดอำนาจรัฐบาล พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
ครั้งที่ 4
วันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2491 พล.ท.ผิน ชุณหะวัณ จี้บังคับให้ นายควง อภัยวงศ์ ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และมอบตำแหน่งต่อให้ จอมพล ป. พิบูลสงคราม
ครั้งที่ 5
วันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 นำโดยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ยึดอำนาจรัฐบาลตนเอง
ครั้งที่ 6
วันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2500 นำโดยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ยึดอำนาจรัฐบาล จอมพล ป.พิบูลสงคราม
ครั้งที่ 7
วันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2501 นำโดยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ยึดอำนาจรัฐบาล จอมพลถนอม กิตติขจร (ตามที่ตกลงกันไว้)
ครั้งที่ 8
วันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 นำโดย จอมพลถนอม กิตติขจร ยึดอำนาจรัฐบาลตนเอง
ครั้งที่ 9
วันที่ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 นำโดย พล.ร.อ.สงัด ชลออยู่ ยึดอำนาจรัฐบาล ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช
ครั้งที่ 10
วันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2520 นำโดย พล.ร.อ.สงัด ชลออยู่ ยึดอำนาจรัฐบาล นายธานินทร์ กรัยวิเชียร
ครั้งที่ 11
วันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 นำโดย พล.อ.สุนทร คงสมพงษ์ ยึดอำนาจรัฐบาล พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ
ครั้งที่ 12
วันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2549 นำโดย พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ยึดอำนาจรัฐบาลรักษาการ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร
ครั้งที่ 13
วันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 นำโดย พล.อ.ประยุทธ จันทร์โอชา เป็นการประกาศรัฐประหารเพื่อให้รัฐมนตรีรักษาการทั้งหมด หมดอำนาจ และเปลี่ยนผ่านสู่การจัดตั้งคณะรัฐมนตรีชุดใหม่
วันนี้ครบรอบ 8 ปี ในการทำ รัฐประหาร แล้ว และเป็นวันที่ชาวกรุงเทพกำลังได้ออกไปใช้สิทธิ์ ใช้เสียงของตัวเอง เลือกตั้งผู้ว่า กทม. ในรอบ 9 ปีอีกด้วย