วันสุนทรภู่ (Sunthorn Phu Day) กวี 4 แผ่นดิน
ตั้งแต่เด็กอนุบาล จนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ทุกวันที่ 26 มิถุนายน ของทุกปี ถือว่าเป็น วันสุนทรภู่ เราจะต้องจัดบอร์ดให้กับกวีสี่แผ่นดิน กวีเอกของไทย
ประวัติของท่าน วรรณกรรมของท่าน เป็นสิ่งที่คนรุ่นหลังควรเรียนรู้ และให้ความสำคัญกับภาษาไทย ความสวยงานของภาษา คือสิ่งน่าค้นหา
วันสุนทรภู่ มีความเป็นมาอย่างไร
พระสุนทรโวหาร นามเดิมของท่านคือ ภู่ เราเรียกท่านติดปากว่า สุนทรภู่ ท่านเกิดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2329 แถว ๆ สถานีรถไฟบางกอกน้อยนั่นเอง
รัชสมัยของรัชกาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พ่อของสุนทรภู่เป็นชาวบ้านกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
แม่ของท่านมาจากเมืองอื่น วัยเด็กนั้นท่านไปอยู่กับคุณแม่ในพระราชวังหลัง จึงได้มีโอกาสได้เรียนในวิชาการต่าง ๆ ในสำนักพระภิกษุ ที่มีชื่อเสียง
อย่างสำนักชีปะขาว ปัจจุบันคือ วัดศรีสุดาราม พอถึงวัยทำงาน ท่านได้เข้ารับราชการเป็นผู้ทำหน้าที่ทางหนังสือในราชสำนัก หรือที่เรียกกันว่า
อาลักษณ์ราชสำนัก ในรัชกาลที่ 2 สุนทรภู่ท่านชอบกาพย์กลอน และเป็นนักกวีที่มีความชำนาญทางการประพันธ์ อาจจะมาจากในช่วงวัยเด็ก
ท่านมีโอกาสได้เรียนรู้และซึมซับเกี่ยวกับเรื่องวรรณกรรม และศิลปการแสดงต่าง ๆ ในพระราชวังหลัง อีกทั้งท่านยังหมั่นเพิ่มพูนประสบการณ์
เกี่ยวกับการประพันธ์ ด้วยการรับจ้างเขียนบทกลอน แต่งเพลง มีความเป็นอกลักษณ์เฉพาะตัว อีกทั้งยังคมคาย จนเป็นที่รู้จักในวงกวี และมีชื่อเสียงมาก
ในช่วงสมัยรัชกาลที่ 4 อีกทั้งยังได้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระสุนทรโวหาร เจ้ากรมอาลักษณ์ฝ่ายพระราชวังบวร เป็นตำแหน่งราชการสุดท้ายก่อนสิ้นชีวิต
ในปี พ.ศ. 2398 ในขณะนั้นอายุ 69 ปี ท่านมีอายุอยู่ในรัชสมัยรัชกาลที่ 1 – 4 จึงได้สมญานามว่า กวีสีแผ่นดิน
สุนทรภู่กับผลงานที่มีชื่อเสียง
ผลงานของท่านมีมากมาย ที่ได้รับการยอมรับ อีกทั้งยังได้รับการขนานนามว่าเป็น เชกสเปียร์แห่งประเทศไทย เพื่อน ๆ รู้จัก เชกสเปียร์กันหรือเปล่านะ
เราจะขยายความให้ฟัง วิลเลียม เชกสเปียร์ เป็นชาวอังกฤษ ซึ่งเค้าคนนี้มีความคล้ายคลึงกับท่านสุนทรภู่ตรงที่ว่า รักในการเขียนเหมือนกัน
เค้าเขียนบทละคร อีกทั้งยังเป็นนักกวีเหมือนกันอีกด้วย สำหรับท่านสุนทรภู่นั้น ได้นำเอากลอนโบราณมาปรับปรุง จนกลอนนั้นมีลักษณะเด่น
มีความไพเราะ มีการใช้คำสัมผัสใน ในกลอนทุกวรรคเลย ท่านใช้คำง่าย ๆ มาแต่งเพื่อนให้คนที่อ่านและที่ฟัง เข้าใจในเนื้อหาบทความ
ได้อย่างชัดเจน กลอนนิทาน กลอนนิราศของท่านนั้น ได้รับความนิยมอย่างมากจนมาถึงในยุคปัจจุบัน ผลงานของท่านนั้นมีหลายเรื่อง
ที่โดดเด่นที่สุดจะเป็น “พระอภัยมณี” ซึ่งมีทั้งความแฟนตาซี ความแอดเวนเจอร์ ดราม่า ความรัก สงคราม และการต่อสู้ บทกลอนในเรื่องนี้
ได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสร เป็นสุดยอดวรรณคดีไทยประเภทกลอนนิทาน และเรื่องนี้ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศมากมาย
อีกทั้งยูเนสโก (UNESCO) ยังยกย่องให้ท่านสุนทรภู่เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวรรณกรรม ผลงานของท่านนั้นมีข้อคิดและคติธรรม
สอดแทรกอยู่เสมอ แถมยังสะท้อนถึงทักษะความรู้ ทัศนะของสุนทรภู่อย่างมาก หลาย ๆ งานของท่านได้รับเลือกให้มาเป็นหลักสูตรการเรียน
การสอน ไม่ว่าจะเป็น นิราศภูเขาทอง นิราศพระบาท สุภาษิตสอนหญิง พระอภัยมณี ขุนช้างขุนแผน เพลงยาวถวายโอวาท เรื่องต่าง ๆ
เหล่านี้ถูกนำมาใช้สอนเด็ก ๆ เพราะมีความสนุกสนานเพลิดเพลิน มีข้อคิด มีคติธรรม ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการดำเนินชีวิตของเด็ก ๆ อีกด้วย
พระอภัยมณี
เรื่องนี้ถือเป็นวรรณคดีที่ดีมากเล่มหนึ่งของไทย โดยกวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ท่านสุนทรภู่นั่นเอง เป็นนิทานคำกลอนที่มีความยาวสุด ๆ
มากถึง 94 เล่มสมุดไทย ตีพิมพ์เป็นหนังสือ มีความยาวกว่า 1,200 หน้า ระยะเวลาที่แต่งไม่ได้มีระบุไว้อย่างชัดเจนเท่าไหร่นัก แต่คาดว่า
ท่านน่าจะเริ่มประพันธ์ช่วงปี พ.ศ. 2364 – 2366 เขียน ๆ หยุด ๆ จนสิ้นสุดการประพันธ์ช่วงปี พ.ศ. 2388 รวมเวลามากกว่า 20 ปีทีเดียว
เนื่อเรื่องย่อ
พระอภัยมณีออกเดินทางช่วงอายุ 15 ปี ไปศึกษาความรู้เหมือนกับเจ้าชายคนอื่น ๆ ในเรื่องอื่นนั่นแหละ แต่เค้าไปเรียนวิชาดนตรี ว่าด้วย
เอกการเป่าปี่ ต่างกับเจ้าชายองค์อื่น ๆ ที่ส่วนใหญ่จะไปเรียนต่อสู้ กระบี่ กระบอง พลอง ดาบ เวทมนต์ และนี่เอง ทำให้พระบิดาถึงกับ
หน้าสั่นกัดกรามโกรธมาก ไล่ออกนอกประเทศเขตเมืองกันเลย จุดกำเนิดของการผจญภัยสองพี่น้อง พระอภัยมณีและศรีสุวรรณ
เดินเร่ร่อนไม่รู้เป้าหมาย ทำนั่นนี่ไปเรื่อย ด้วยความหน้าตาดีของพี่ภัยนั่นเอง นางผีเสื้อสมุทรปิ๊งมาก จึงมาจับตัวไปทำผัว กระทั่งมีลูกด้วยกัน
1 คน ชื่อว่าสินสมุทร ลูกแสนซนได้ไปรู้จักกับครอบครัวของนางเงือก พ่อ แม่ ลูก จึงวางแผนมาช่วยพี่ภัย หนีไปยังเกาะแก้วพิสดาร เจอกับ
พระเจ้าตาที่เป็นฤษี จนได้มีลูกกับนางเงือก ชื่อว่า สุดสาคร หลังจากนั้นนางสุวรรณมาลีเรือสำเภาแตกมาติดที่เกาะนี้เช่นกัน วันหนึ่ง
พระฤษีได้ฝากให้พี่ภัยและสินสมุทร เดินทางไปกับเรือของนางสุวรรณมาลีที่ซ่อมแล้ว นางผีเสื้อสมุทรยังไม่ตัดใจตามเรือไปจนทัน พังเอาซะ
เรือแตกอีกรอบ พี่ภัยลอยไปติดที่เกาะร้าง และปีนขึ้นไปนั่งบนหน้าผา เป่าปี่จนนางผีเสื้อสมุทรตรอมใจตายไป จนแล้วจนรอดพี่ภัยจึงได้
รักกับนางสุวรรณมาลี ต่อมาต้องออกรบกับนางละเวงวัณฬา จากกรุงลงกา ด้วยความรูปงามของพี่ภัย นางละเวงจึงตกหลุมรักในที่สุด
ในที่สุดแล้ว พระอภัยมณีมาถึงจุดอิ่มตัว ปลงแล้วซึ่งชีวิตในโลกมนุษย์ พร้อมออกบวช โดยมีนางสุวรรณมาลีและนางละเวง บวชด้วย จบจ้า
ความงามของภาษา คือ การใช้ถ้อยคำ ไพเราะ สละสลวย และมีความหมายดี มีเนื้อหาประทับใจ ภาษาไทยของเรามีลักษณะเป็นเอกลักษณ์
เฉพาะตัว โดดเด่นไม่เหมือนใคร ความงามและความไพเราะเกิดจากการใช้คำและเสียงของวรรณยุคต์ 5 เสียง ในภาษาไทยนั่นเอง
